Tạo ra cái ngã

Đau buồn của mọi người là gì? Khổ của họ là gì? Khổ của họ là, họ đã tạo ra bản ngã. Họ phải tạo ra nó – vì họ không biết cái ta của họ, và người ta không thể sống được mà không có cái ta. Họ không biết họ là ai, và người ta không thể sống được, không thể tồn tại được, mà không biết mình là ai. Cho nên phải làm gì? Họ đã tạo ra cái ngã giả.

Tìm cái thực dường như là gian nan. Tạo ra cái ngã tổng hợp, nhân tạo, chất dẻo, dường như rất dễ dàng. Chúng ta đã tạo ra bản ngã như cái thay thế. Nó là trung tâm giả cho chúng ta cảm giác rằng chúng ta biết chúng ta là ai. Nhưng cái ngã giả này thường xuyên trong nguy hiểm. Nó là giả – nó phải liên tục được hỗ trợ.

Bao giờ cũng nhớ, nếu bạn phải hỗ trợ cho cái gì đó một cách liên tục, thế thì nó là giả. Cái thực tồn tại theo cách riêng của nó.

Cái thực không thể mất đi được; không có cách nào để nó có thể đi đâu. Cái thực còn lại. Nghĩ mà xem, bạn đã không nhìn vào trong bản thân bạn trong hàng triệu kiếp sống – nó vẫn có đó. Nó không cần sự hỗ trợ của bạn. Nó hỗ trợ cho bạn! Làm sao nó có thể cần sự hỗ trợ của bạn được? Nhưng bản ngã cần sự hỗ trợ của bạn.

Cho nên nếu bạn có số tiền nào đó trong ngân hàng, bạn phải liên tục làm tăng số tiền đó lên; bằng không, bản ngã của bạn bắt đầu cảm thấy ngột ngạt. Nếu bạn có danh tiếng nào đó trong xã hội, bạn phải liên tục làm tăng nó lên. Bạn phải liên tục thổi phồng bản ngã của bạn; nếu bạn dừng thổi phồng, nó bắt đầu chết. Nó giống như việc đạp xe đạp – bạn phải liên tục đạp nó. Nếu bạn dừng đạp bạn sẽ ngã. Bản ngã cần nỗ lực liên tục; nó phải được tạo ra lặp đi lặp lại.

Đó là lí do tại sao mọi ngày bạn đều chờ đợi mọi người hỗ trợ cho bạn. Người đàn bà của bạn đã nói hôm qua, "Anh là người đàn ông đẹp." Bây giờ phỏng có ích gì mà nó điều đó lần nữa, vì cô ấy đã nói nó một lần rồi. Nhưng hôm nay nữa bạn đang chờ đợi cô ấy nói rằng bạn là một trong những người đàn ông đẹp nhất. Nó chỉ là việc lặp lại. Bây giờ chẳng có giá trị gì trong việc nói điều đó. Cô ấy đã nói điều đó rồi! Nhưng bạn vẫn chờ đợi, và lần nữa nó lại làm cho bạn xúc động. Và ngày mai bạn sẽ lại chờ đợi, và nó sẽ làm cho bạn xúc động. 

Ai đó kính trọng bạn; người đó phải liên tục kính trọng bạn. Thực ra, người đó phải liên tục làm tăng việc kính trọng bạn, chỉ thế thì bản ngã của bạn mới có thể được hỗ trợ.

Và vấn đề là ở chỗ bạn không thể giữ được bản ngã này khi bạn chết – vì khi bạn sắp chết, làm sao bạn có thể hỗ trợ cho cái gì đó được? Cho nên khi chết tới, bản ngã bắt đầu biến mất. Bạn không thể đạp xe được thêm nữa – làm sao bạn có thể tiếp tục đạp xe khi bạn sắp chết?

Do đó mới có sợ chết – vì chết sẽ phá huỷ bản ngã của bạn. Chết không thể phá huỷ được bạn nhưng chết sẽ phá huỷ bản ngã của bạn. Do đó mới có sợ chết. Mọi người đều sợ chết.

Và lưu tâm đi, không chỉ bạn sợ chết đâu, bạn sợ cả sống nữa. Bản ngã sợ sống nữa, vì trong các kinh nghiệm sống sâu sắc nó cũng chết. Khi bạn thực sự rơi vào trong yêu... tại sao bạn gọi nó là “rơi”? Bạn rơi khỏi bản ngã. Khi bạn rơi vào trong yêu, bản ngã bị tan vỡ. Đó là lí do tại sao người bản ngã thực không bao giờ yêu bất kì người nào – người đó không thể yêu được, vì người đó sẽ phải đi xuống từ tháp bản ngã của người đó, người đó sẽ phải đi xuống. Người đó sẽ phải cầm tay của người đàn bà bình thường hay người đàn ông bình thường. Người đó sẽ phải cư xử theo cách bình thường.

Nhiều người trở thành vô dục, không phải vì họ có tính tôn giáo mà chỉ bởi vì họ là người bản ngã. Có cảm giác rất thoải mái rằng bạn không cần bất kì ai; bản ngã cảm thấy rất thoải mái. Bạn không cần cúi mình trước bất kì ai. Trong yêu người ta phải cúi mình xuống, người ta phải buông xuôi. Người ta phải cư xử theo cách con người, người ta phải là con người. Yêu là nguy hiểm cho bản ngã.

Và yêu là sống! Nếu bạn sợ yêu, bạn sợ sống. Cho nên trong các tình huống sống bản ngã cũng liên tục sợ. Nó là thứ giả, bị kiểm soát, bằng cách nào đó bị thao túng. Nó cần cả nghìn lẻ một chiếc nạng chống. Và dầu vậy nó vẫn còn liên tục sợ, vì sống liên tục thay đổi. Không cái gì đã bao giờ còn lại như cũ, nó là dòng sông.

Cho nên làm sao bạn có thể tin được rằng hôm nay mọi người kính trọng bạn, ngày mai họ cũng sẽ kính trọng bạn? Làm sao bạn có thể tin được rằng ngày mai bạn sẽ có khả năng giữ được bản ngã của bạn? Ai biết? Hôm nay bạn là thủ tướng, ngày mai bạn có thể không là vậy. Hôm qua bạn đã không là thủ tướng, hôm nay bạn là thủ tướng; không có chắc chắn cho ngày mai. Cũng như bạn đã giành lấy chức thủ tướng từ ai đó khác, ai đó khác sẽ giành nó từ bạn – vì hàng triệu người đang cố trở thành thủ tướng; mọi người đều cố gắng theo cách riêng của người đó. Làm sao bạn có thể an toàn được? Nơi mọi người đều đang làm mọi loại nỗ lực để trở thành thủ tướng, làm sao bạn có thể an toàn được? Bạn không thể ngủ được, bạn không thể thảnh thơi được, bạn phải liên tục canh phòng. Bạn phải theo dõi mọi người đang đi đâu, họ đang làm gì. Ngay cả những đồng nghiệp gần gũi nhất bạn cũng phải theo dõi, vì họ là nguy hiểm nhất. Vì họ gần gũi thế, họ có thể lật đổ bạn bất kì khoảnh khắc nào. Thậm chí các đồng nghiệp là kẻ thù.

Machiavelli nói: Trong chính trị không có bạn, không thể có được. Machiavelli nói: Không để lộ bí mật của bạn ngay cả cho bạn của bạn, vì nếu họ thay đổi một ngày nào và trở thành kẻ thù của bạn thế thì bạn sẽ bị bắt, thế thì bạn sẽ trong rắc rối.

Nếu bạn có tiền bạn phải thường xuyên sợ hãi, vì mọi người đều sẵn sàng vồ lấy nó. Đó là cách bạn có được nó ngay chỗ đầu tiên, cho nên bạn biết cách thức, cách có nó. Trong cuộc sống này, nơi mọi thứ thường xuyên thay đổi, bạn không thể vẫn còn chắc chắn được.

Cho nên ba điều này thường xuyên tạo ra khổ, buồn: sống, chết, thay đổi.

Và điều mỉa mai là ở chỗ sâu bên trong có một không gian vĩnh hằng, không bao giờ thay đổi. Có một không gian trong bạn mà là vô thời gian, không bao giờ bị ảnh hưởng bởi bất kì thay đổi nào trong thời gian, qua thời gian; vẫn còn siêu việt, bên ngoài. Có một không gian trong bạn là cuộc sống, thuần khiết, và không biết gì tới chết. Có một không gian trong bạn mà là yêu thuần khiết! Và bạn thì sợ yêu, sợ sống, sợ chết và sợ thay đổi.

Toàn thể điều này đang xảy ra vì bạn đã tạo ra cái thay thế giả. Cái thay thế giả dường như là hấp dẫn vì mọi người đều có nó. Mọi người bắt chước. Bạn có quan sát điều đó không? Nếu hàng xóm của bạn mua chiếc xe hơi lớn hơn bạn, đột nhiên bạn cũng cần một chiếc xe lớn hơn. Mới khoảnh khắc trước, đã không có nhu cầu; mới khoảnh khắc trước, bạn đã không nghĩ về chiếc xe lớn hơn. Bây giờ làm sao, đột nhiên, nhu cầu này đã nảy sinh? Vì hàng xóm đã mua một chiếc. Bây giờ anh ta đang có bản ngã to hơn và bản ngã của bạn bị đe doạ; bạn phải mua xe lớn hơn. Cho dù bạn không thể đảm đương được điều đó, bạn vẫn phải mua nó.

Mọi người liên tục phí hoài các kiếp sống của họ vào những điều như thế, cái mà họ không cần ngay chỗ đầu tiên. Mọi người liên tục tích luỹ các thứ mà họ không cần. Mọi người liên tục để tiền vào các thứ mà họ sẽ không bao giờ cần, để gây ấn tượng cho những người họ không thích. Đây là cái gì đó! Mọi người thậm chí liên tục để tiền vào các thứ – tiền mà họ không có. Họ có thể có nó hai năm sau; họ mua xe khi còn đang lắp ráp. Tiền họ không có ngay bây giờ, nhưng họ phải để tiền đó vào trong chiếc xe mà họ không cần, để gây ấn tượng cho mọi người mà họ không thích. Tôi đã nghe:

Mọi người có những quả bóng lớn thế, quả bóng bản ngã, và người ta bắt đầu cảm thấy không thích hợp. Ai đó có cái này, ai đó có cái kia – và bạn bắt đầu cảm thấy nghèo. Bạn không nghèo! Việc so sánh đem tới nghèo.

Và người giầu thực sự là người sống mà không so sánh. Làm sao người đó có thể nghèo được? Bỏ so sánh và bạn là giầu; thế thì bạn sẽ không bao giờ là nghèo. Liên tục so sánh và bạn sẽ vẫn còn nghèo – bạn giầu thế nào trở thành không liên quan. Bạn bao giờ cũng sẽ vẫn còn nghèo, vì bao giờ cũng có ai đó có nhiều hơn.

Và có hàng triệu thứ, cho nên có hàng triệu nghèo nàn. Ai đó có vợ đẹp; bạn nghèo. Ai đó có xe hơi lớn hơn; bạn nghèo. Ai đó có nhà to hơn; bạn nghèo. Ai đó cao hơn bạn, và bạn nghèo. Bao nhiêu nghèo! Có nhiều nghèo như có các thứ.

Bỏ so sánh đi. Nhưng bản ngã sống qua so sánh.

Osho

Nội dung chính